Królewski Korycin

Rzeka Brzozówka, płynąca dziś malowniczo wzdłuż zachodniej granicy, przez wieki stanowiła granicę Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Co ciekawe aż do dnia dzisiejszego, po obu jej brzegach występują różnice językowe. Korycin leżał na trasie „Szlaku Królewskiego”. To właśnie tutaj podróżni mieli pierwszy postój po przeprawie przez bagnistą dolinę Brzozówki.

Jednym z najważniejszych zabytkówKrólewskiego Korycina jest z pewnością zespół kościelno-parkowy. Powstał on na zachodnim brzegu rzeki Kumiałki, przy trakcie z Białegostoku do Suchowoli. Swoje powstanie zawdzięcza zabiegom zmierzającym do przyozdobienia otoczenia kultu, tzw. świętych źródeł i kościoła przechowującego cieszący się łaskami obraz Matki Boskiej.

Według tradycji w 1571 roku Zygmunt August wzniósł tu pierwszy budynek kościelny. W 1601 roku Zygmunt III erygował w istniejącej już wsi parafię o skromnym uposażeniu, której beneficjum znacznie powiększył w roku 1606. W tym czasie nastąpiła zmiana nazwy wsi, zwanej uprzednio Dąbrówką Kumiałą na Korycin. Tradycja ustna tłumaczy nam ten fakt niezwykłym znalezieniem cudownego obrazu Najświętszej Marii Panny przy korycie, mającym znajdować się na terenie folwarku plebańskiego, obok dwóch okazałych lip rosnących tam do dzisiaj. Przypuszczać należy, że legenda ta w ciągu wieków uległa pewnej modernizacji i że pierwotnie dotyczyła raczej ujęcia wody płynącej ze źródła zlokalizowanego dziś w południowo-wschodnim krańcu ogrodu.

Kult „Świętej Wody” i obrazu nasilił się w latach 40-tych XVII wieku i sięgał daleko poza parafię korycińską. Zaczął słabnąć dopiero na przełomie XVII/XVIII w. zapewne w związku z rozwojem innych miejsc kultu w okolicy. Do tego czasu została ukształtowana już klarowna kompozycja ośrodka korycińskiego.

Centralnym punktem tej kompozycji był drewniany, orientalny kościół usytuowany na wzgórzu górującym nad doliną rzeki, stojący w obrębie cmentarza grzebalnego. Od północy i południa przylegały do cmentarze place targowe. Od zachodu graniczył on z traktem białostockim a od wschodu z drogą, za którą wzniesiono plebanię i zabudowania folwarczne. Prostopadle do tej drogi wytyczono dwie aleje, które obsadzono lipami. Prowadziły one do strumienia wypływającego ze źródła uznanego za święte. Łączyły się prawdopodobnie z aleją łączącą kościół ze źródłem. Na aleje rozciągał się od południa widok z drogi łączącej Korycin z Rudką.

Rynek w Korycinie z parami ulic wychodzącymi pod kątem prostym, położony jest bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 671 z Knyszyna do Janowa i w pobliżu drogi krajowej nr 8 Białystok-Augustów. Układ przestrzenny Rynku wpisany jest do rejestru Podlaskiego Konserwatora Zabytków. Lokacja miasta Korycin miała miejsce przed rokiem 1634 natomiast w roku 1671 król Michał Korybut Wiśniowiecki nadał prawa miejskie chełmińskie. Miasto zostało wtedy rozplanowane a jego układ przestrzenny zachował się do dzisiaj. Korycin położony po stronie Wielkiego Księstwa Litewskiego, tuż przy biegnącej po rzece Brzozówce granicy z Koroną. Miasto lezało na Trakcie Królewskim. Korycin uzyskał przywilej organizowania targów raz w tygodniu. Miasto wraz z okolicznymi wsiami było włością królewską należącą do klucza kumielskiego w Ekonomii Grodzieńskiej. Korycin utracił prawa miejskie na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie jest siedzibą Gminy.

[metaslider id=1892]